AJANS ÜNİVERİTE- Ozan ÖZEN
“3 Aralık” günü, Birleşmiş Milletler tarafından 1992 yılından beri “Uluslar arası Dünya Engelliler Günü” olarak ilan edilmiş ve engelli bireylerle ilgili konularda toplumsal bilincin arttırılması ve desteklerin seferber edilmesi amacıyla anılmaktadır.
Anma programına Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Recep Güloğlu, Y. Mimar Şükrü Sürmen’in akrabası İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Müdür Yardımcısı Prof. Serpil Mürtezaoğlu, akademisyenler, öğrenciler, Şükrü Sürmen’i tanıyan dostları katıldı.
Engelliler Uygulama ve Araştırma Merkezi (ENUYGAR) tarafından düzenlenen etkinliğin açılış konuşmasını ENUYGAR Müdürü Prof. Dr. Resa Aydın yaptı. Aydın konuşmasında “Engellilik kişisel bir trajedi değildir. Bireyin başına gelen “talihsiz” bir durum veya bireyin kendisinden kaynaklanan bir “eksiklik” veya “hastalık” da değildir. Daha çok engelleyen çevreye veya engel yaratan toplumsal yaklaşımlara bağlı bir yaşam deneyimidir”. Engelli bireylerin hizmetler, binalar ve toplu taşıma araçları kendileri için “erişilebilir” olmadığı için ayrımcılıkla karşılaştıklarını belirtti.
2003 yılında kurulan Merkezin ilk ve kurucu Müdürü olan Prof. Dr. Aydan Oral Y. Mimar Şükrü Sürmen ile çalışmalarından bahsederek ENUYGAR’ın geçen süre içinde geldiği noktadan memnuniyet duyduğunu söyledi. Daha sonra Merkez Yönetim Kurulu ve İÜ Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neşe Kars yönetiminde İÜ Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü tarafından hazırlanan Sürmen’in yaşamının anlatıldığı kısa film gösterimi yapıldı.
Anma programı kapsamında Prof. Dr. Şafak Karaahmetoğlu Şükrü Sürmen’in fotoğrafları eşliğindeki sunumu ile anılarından bahsetti. Daha sonra toplantıya Şükrü Sürmen’in yakından etkilediği, engellilik alanında etkin sivil toplum örgütlerinin liderleri daha önce çekilen video görüntüleri ile anılarını paylaştılar.
Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Başkanı Ramazan Baş ise Sürmen’i anarak şunları söyledi: “İz bırakan ve saygı duyduğum bir insan. Topluma faydalı olmak için çok çaba gösterdi” şeklinde konuştu ve “Engelsiz bir yaşam diliyorum” diyerek sözlerini tamamladı.
Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği Başkanı Süleyman Akbulut ise Sürmen’in, hayatında önemli bir yeri olduğunun altını çizdi ve “Çok şey paylaştık. Keyifli anılarımız var. Şükrü Sürmen’i ölmeden birkaç gün önce görmüştüm. Ağrılarım var demişti. Ben de toplantıyı bırakıp hastaneye gidelim dediğimde bunu reddetmişti. Şükrü abi ile konuşmak istediğim zaman kitaplarını okuyorum” dedi.
Daha sonra İÜ ENUYGAR web sayfasında hazırlanan Şükrü Sürmen arşivi katılımcılara tanıtıldı. Dijital arşive www.enuygar.istanbul.edu.tr sitesinden ulaşılabilmektedir. Arşivde Y. Mimar Şükrü Sürmen’e ait 12 kitap ile mimari çizimler, fotoğraflar ve makaleler bulunmaktadır. Sürmen’in kitapları İÜ Engelsiz Bilgi Merkezinde sesli kitap olarak okunmuş ve web-erişilebilirlikleri sağlanmıştır.
Web Arşivin tanıtımının ardından kürsüye gelen Sürmen’in akrabası Prof. Dr. Serpil Mürtezaoğlu ise bu anma programını çok özel olduğunu belirterek Sürmen ile olan anılarının yeniden canlandığını anlattı.
Programın ikinci bölümünde evrensel tasarım anlatıldı. Günümüzde “erişilebilirlik” adına engelli bireyleri özel ve ayrı tutan eğilimler yerine, herhangi bir adaptasyona gerek duymadan herkesin, her durumda kullanabildiği tasarım sistemleri ön plana çıkmıştır.. Fiziksel mekanların ve farklı ürünlerin, her yaşta, her yetkinlik düzeyinde kişi tarafından kullanılabilmesini sağlamayı amaçlayan bu tasarım ve düşünce yaklaşımı: “evrensel tasarım” veya “kapsayıcı tasarım” adını almaktadır. “Evrensel tasarım” kavramı, engelli ayrımcılığını ortadan kaldıran ve engellilikle ilgili bakış açısını yeniden şekillendiren bir kavramdır. Rahat, güvenli, estetik, yaşamı kolaylaştıran ve herkes için eşit ve adil kullanım sağlayan ürünlerin üretilmesi yaklaşımıdır. Bu kavramı tanıtmak için Y. Mimar Şükrü Sürmen’in öğrencisi İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Göksenin İnalhan “Evrensel ve Engelsiz Yaşam” adlı sunumunu gerçekleştirdi.
Sunum sonrasında ise katılımcılara atölye çalışması yaptıran Doç. Dr. İnalhan, katılımcıların ellerini bantlayarak, gözlerine özel gözlükler takarak ve siyah kurdele ile bağlayarak önlerinde duran su şişelerini açıp su içmelerini istedi ve engellilerin karşılaştığı zorlukları hissettirmeye çalıştı. İlk deneyimin önemini vurguladı. Eğer şişenin açılması zor ise hemen başkasından yardım istemeye yönlendiğini söyleyerek farklı bir şekilde örneğin çekerek açma şeklinde olması halinde herkesin yardım istemeden kolaylıkla açabileceğini bunun evrensel tasarım olduğunu belirtti.
Programın sonunda Merkez Müdürü Sayın Aydın konuşmacılara teşekkür belgesi ve çiçek ile teşekkür etti. Katılımcılarla toplu fotoğraf çekildi.
