AJANS ÜNİVERSİTE- Betül YÜNCÜOĞLU
Tokat’ın Pazar ilçesinde bulunan, bulunduğu köye de ismini veren Ballıca Mağarası’nın oluşumunun 3 buçuk milyon yıl önce başladığı tahmin ediliyor. Eski adı “İn Deresi” olan mağaranın ismi, içindeki sarkıtlar ve dikitler damlayan bala benzetildiği için Ballıca Mağarası olarak değiştirilmiş.
Mağara’ya giderken Pazar ilçesinde bulunan tarihi eserlere rastlanabilir. Yol üzerinde eski ticaret yollarından olan İpek Yolu’na bağlanan Selçuklu Dönemi’ne ait bir köprü var. Ayrıca 1238 yılında yapılan “Mahperi Hatun Kervansarayı” yine eski İpek Yolu güzergâhı üzerinde yer alıyor.
Ballıca Mağarası 9 salondan oluşuyor. 95 metre yüksekliği olan mağaranın bölümleri ise “Havuzlu Salon”, “Büyük Damlataşlar Salonu”, “Çamurlu Salon”, “Fosil Salon”, “Yarasalı Salon”, “Çöküntü Salon”, “Sütunlar Salonu”, “Mantarlı Salon” ve “Yeni Salon” olarak adlandırılmış.
Havuzlu Salon’daki harçlı dikdörtgen yapı, zamanında orada yapay bir havuz yapıldığına işaret ediyor, salonda ismini o yapıdan almış zaten. Yeni Salon’da bulunan “Sifon” adlı oluşum, mağaranın 65 metre derinliğinde yer alan göle su akmasını sağlıyor.
Ferah Bir Nefes Alın
Nem oranı yüzde 54 olan ve nefes almayı kolaylaştıran bu mağara kristalleşmiş kireç taşlarından meydana gelmiş. Mağara güzel ve heyecan verici atmosferinin dışında büyüklüğü ve derinliğinden dolayı biraz ürkütücü bulunabilir. Mağaraya girdiğinizde gizemli bir yolculuğa çıktığınızı hissedebilirsiniz.
Ballıca Mağarası İşletme Sahibi Eyüp Ülkü, mağara hakkında bildiklerini şu şekilde aktardı: “580 milyon yıl önce buralar denizmiş, o deniz çekildikten sonra yağmur ve kar suları buradaki dayanıksız taşları eritmiş ve zamanla bu oluşumları meydana getirmiş.”
Yarasalar Kirli Havayı Dışarı Atıyor
İçeride 25 katlı apartman boyutunda direkler olduğunu söyleyen Ülkü, “Bir kesme şeker büyüklüğündeki oluşum 80 yılda meydana geliyor” diyerek devam etti: “Ankara Üniversitesi Jeoloji Bölümü ve Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) burada 4 sene araştırma yaptı. İçerinin ısısı 19 ile 23 derece arasında ve içinde canlı olarak sadece yarasalar yaşıyor. Yarasalar mağarada biriken kirli havayı kanat çırparak sabaha kadar dışarı atıyorlar. Çünkü yeri geliyor mağaraya bir günde 1500 kişi giriyor.”
Arkeolojik Kazılar Yapıldı
Yıllar önce mağaranın içinde yaşayan insanların olduğunu belirten Ülkü yapılan araştırma sonuçlarını şu şekilde paylaştı: “590 ile 650 yıl önce bir kavim bu mağarada yaşamış. O kavime ait topraktan yapılmış paralar, mutfak eşyaları bulunmuş. Çok bol et yemişler, içeriden hayvan ve insan kemikleri çıktı. Yaktıkları ateşin külünü belli bir yere döküp ölenleri oraya gömmüşler.”
Mağaranın son 45 yıllık serüvenine şahitlik eden Ülkü mağaranın turizme açılma aşamasını şöyle anlatıyor: “Biz bu mağarayı 4 sene temizledik, ben bu köyde muhtardım, yüzlerce ton yarasa gübresi çıktı içeriden. Daha sonra o gübrelerin kilosunun 4 dolar olduğunu ve çok kıymetli olduğunu öğrendik.” Ülkü’nün verdiği rakamlara göre Ballıca Mağarası’na yılda 68 ile 72 bin arası ziyaretçi geliyor. Tokat’a gelen yabancı turistlerin hemen hemen hepsi buraya da uğruyor.
Mağara ziyaretçilerinden Mehmet Şenel mağara hakkındaki düşüncelerini bize aktardı: “Ben bu mağaraya ilk kez 1978 yılında girdi. İçerisinde elektrik ve merdivenler yoktu. Çizmeler ve el fenerleriyle girmiştik. İçerisi çok karanlıktı tabi o zaman, heyecan içerisinde gezdik ama bugün daha güzelleşmiş, aydınlatma yapılmış.”