Prof. Dr. Nilüfer Sezer – İletim Gazetesi Haziran 2015 Sayısı Köşe Yazısı
Düşünme nadiren kendi başına değer taşıyan bir süreçtir. Çoğu zaman düşünmenin temelinde bir uygulama biçimini tayin etmek ya da tasarlamak amacı yatar. Bazen düşünme ve uygulama birbirini takip eden iki farklı evredir. Bazı zamanlarda ise düşünmeyle uygulama iç içedir. Öyle ki uygulama sırasında düşünme de yer alır.
Ayakkabılar uygulamayı çağrıştırırlar. Eğer bir yere yürüyerek gidecekseniz, ayakkabılara gereksinim duyarsınız. Ayakkabılar, tıpkı uygulama gibi, bir hedefe ulaşmak içindirler. Şapkalar düşünmek, ayakkabılar da uygulamak içindirler. Bir defada sadece bir şapka takabiliriz, ancak aynı anda farklı iki tek ayakkabı giyebiliriz. Bu bir avantajdır. Altı düşünme şapkasıyla her seferinde bir tek şey yapmak isteriz. Uygulamada ise belli bir durumu, önyargıya kapılmadan ele alma zorunluğu belirli bir esneklik gerektirir.Çoğu zaman bir durumda aynı anda iki tür uygulama ayakkabısının kullanılması gerekebilir. Böyle durumlarda farklı ayakkabı tekleri seçeriz:“Burada turuncu (acil durum) ve pembe (şefkat) karışımı söz konusu.”; “Bu daha çok lacivert ayakkabı uygulaması ancak içinde bir miktar mor unsur da bulunuyor.”Farklı teklerden oluşan ayakkabı çifti esneklik sağlar, böylece altı ayakkabıyla otuz değişik olasılık elde edebiliriz. Bu otuz olasılığın hepsini öğrenmek gerekli değildir. Sadece altı uygulama türünü öğrenmek ve bunları gerektiği biçimde eşleştirmek yeterlidir.
Lacivert Resmi Ayakkabı
“Dinle, burada kullanabileceğimiz rutin bir prosedür var. Her seferinde Amerika’yı yeniden keşfetmeye çalışma. Yoksa kesinlikle yanlış yaparsın. Prosedüre uy. Durum lacivert resmi ayakkabı uygulama tarzını gerektiriyor.”
Lacivert ayakkabılı uygulama tarzı formaliteye ve rutinlere ağırlık verir. Bazı zamanlarda rutinler güvenliği sağlamak ve hatalara engel olmak için çok gereklidirler. Bir rutin bir uygulamanın nasıl yapılacağını önceden belirleyen bir uygulama modelidir.Uygun rutin seçildikten sonra geriye bu rutinin eksiksiz bir şekilde izlenerek uygulamanın yürürlüğe konması kalır.
Gri Spor Ayakkabısı
“Devamsızlıktaki bu artışın nedenlerini öğrenmemiz gerekiyor. Başka uygulamalara geçmeden önce biraz gri spor ayakkabısı uygulamasında bulunmalıyız. Daha fazla bilgi toplamalıyız.”
Gri ayakkabı uygulama tarzında bulunan bir kimse, bir bakıma gizli gizli dolaşır, dinler ve araştırma yapar. Bu ayakkabı biçimi resmi olmayan, rahat ve sakin bir biçimdir. Bu uygulamada başkaları tarafından fark edilmek ya da başkalarını etkilemek gibi bir amaç yoktur.Bir kuramı inceleyen bilim adamları, araştırma yapan gazeteciler, bir suç olayını çözen dedektifler, yeni bir ürünün yaratacağı talebi öngörmeye çalışan piyasa araştırmacıları, kamuoyu araştırmacıları gri uygulama tarzını kullanırlar.
Kahverengi Yürüyüş Ayakkabası
“Bu kahverengi yürüyüş ayakkabısı işi. İşi ele al ve neler yapabileceğine bak. Makul ve pratik ol. Stratejilerini durumun gelişmesine göre belirle.”
Kahverengi günlük bir renktir. Yürüyüş ayakkabıları kalın, kaba, sağlam ayakkabılardır ve zor koşullara dayanıklıdırlar.Kahverengi yürüyüş ayakkabılı uygulama, pratikliği, pragmatizmi ve sezgi gücünü vurgular. Esneklik kahverengi yürüyüş ayakkabılı uygulamanın çok önemli bir yönüdür. Durum değiştikçe siz de davranışınızı değiştirirsiniz. Eğer yapmaya karar verdiğiniz şeyi yapamazsanız, hedefinizi değiştirirsiniz. Kahverengi yürüyüş ayakkabılı uygulama katı değildir. Elinizden ne geliyorsa onu yaparsınız.
Turuncu Lastik Çizme
“Acil bir durum var. Nehir taştı. Turuncu lastik çizmeli uygulama tarzında hareket edilecek. Harekete geç.”
Turuncu, uyarı ve alarmı çağrıştıran canlı bir renktir. Lastik çizmeler itfaiyeciler ve acil yardım grupları tarafından kullanılırlar; günlük kullanıma uygun değillerdir. Bu nedenle turuncu lastik çizmeli uygulama tarzı acil durumlarla, krizlerle ve tehlikelerle ilgilidir. Bu uygulamanın odak noktası ve öncelikleri açıktır: Tehlikeleri azaltmak. Durumun ve onunla ilgili tehlikelerin dikkatlice değerlendirilmesi gereklidir. Bir strateji ve bu stratejiyi uygulamak için gerekli uygulama adımlarının tasarlanması lazımdır. Pembe Terlik
“Bu bayan, uzun bir süredir bizimle birlikte çalışıyor ve çok sadık bir eleman. Ancak bu pozisyona başka birisini almamız lazım. Pembe terliklerini giy ve bu durumu hallet.”
Pembe yumuşak bir renktir. Bazı sağlık merkezleri sertliğe eğilimli ya da huzursuz hastalar için pembe renkli odalar kullanırlar; pembe onları yatıştırır ve sakinleştirir.Pembe uygulama tarzı insan duygularıyla, şefkatle, sempatiyle, insanın karşısındakine hassas ve sevecen bir ilgi göstermesiyle ilgilidir. İnsanın insana ilgi göstermesi bir ailenin özünü oluşturur, insanın insana ilgi göstermesi başarılı bir toplumu tanımlar. İnsanın insana ilgi göstermesi uygarlığın temelidir.
Mor Binici Çizmesi
“Karşında bir resmi görevli olarak bulunuyorum-komşun olarak değil. Gördüğün gibi mor binici çizmelerimi giydim.”
Mor, imparatorluğu temsil eden görkemli bir renktir ve yetkiyi çağrıştırır. Binici çizmeleri özel durumlarda kullanılırlar. Mor binici çizmeli uygulama tarzı bir kişinin resmi bir rol kapsamında hareket ettiğini belirtir. Burada davranışları belirleyen kişi değil onun üstlendiği resmi roldür. Aslında kişi rolü bilinçli olarak oynar. Davranışlar bu rolün gerektirdiği davranış biçimine göre yönlendirilir. Bu davranış biçiminin rolün gerektirdiği bir davranış biçimi olduğunun açıkça belirlenmesi ve role uygun bir şekilde hareket edilmesi önemlidir. Bu sınırlar dâhilindeinisiyatife de yer vardır.
Ayakkabı metaforunu kullanmanın avantajlarından birisi de normalde ayakkabıları çift olarak giymemizdir. Gerçek yaşamda aynı anda bir pembe ev terliği ve bir turuncu lastik çizme giymesek de, bir durum içinde hem pembe hem de turuncu unsurlar içeren bir müdahale gerektiriyorsa, bu iki uygulama tarzını birleştirebiliriz.
“Haydi, o zaman, bu tam da kahverengi yürüyüş ayakkabısı işi. Gerekli olan her şeyi yapın. Ancak gri spor ayakkabısını da aklınızda tutun. Ortada toplanabilecek yararlı bilgiler olabilir.”
(Kaynak: BONO, Edward De, Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği, Remzi Kitapevi, 1998)