AJANS ÜNİVERSİTE – Bülent Rauf ALTUNAY
Fotoğraf-Sevim SEVENCAN
Enerji kaynaklarına olan ihtiyaç, dünyada ve ülkemizde her geçen gün artıyor. Bu gelişmenin paralelinde ortaya çıkan arz–talep dengesinin talep yönünde artışa geçmesi ise enerji maliyetlerinin ülkelerin ve şirketlerin bütçelerinden daha fazla pay alması sonucunu doğuruyor.
Ülkemizde Enerji İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde “çevre ve iklim değişikliği” ile ilgili çalışmalar, Enerji ve Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülüyor ve yine ilgili bakanlıklar, Enerji Verimliliği Kanunu’nun uygulanmasında enerji verimliliğinin artırılması ve desteklenmesi ile ülke genelinde enerji verimliliğinin geliştirilmesine yönelik uygulamaları takip etmekteler.
Türkiye Dışa Bağımlı
Ülkemizin özellikle ihtiyaç duyduğu petrol ve doğalgaz gibi enerji kaynaklarının büyük bir bölümünü yurtdışından sağlanması, her yıl onlarca milyar dolarlık ithalata neden olmaktadır. Hem iklim değişiklikleri hem de artan enerji maliyetleriyle mücadele için enerji verimliliği ve etkinliği yüksek ürünleri kullanmamız kaçınılmaz oluyor. Bu faktör uygulanırsa, enerji kaynakları ihtiyacında dışa olan bağımlılık azaltılacak, tüketiciler için de daha az güç kullanıldıkları için ödedikleri maliyet düşmüş olacaktır. Ayrıca, enerjinin daha verimli kullanılması sağlanarak enerji ve tabii kaynakların üretiminde ve kullanımında çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi sağlanacaktır. Aydınlatma sektöründe enerji tasarruflu ampuller ve LED’li ürünler yüksek ışık verimliliğiyle ve enerji tasarrufu sağlamasıyla enerjinin verimliliğini ve etkinliğini artırmaktadır.
Tasarruf Her Alanda Her Cihazda Yapılabilir
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim üyelerinden Prof. Dr. Arzu İmren Çakmak, tasarruflu ampullerin normallerine göre %30-40 civarında enerji israfını önlediğini belirtti. Çakmak’ın açıklamalarına göre Türkiye’de elektriğin %40’ı sanayide %30’u ise evlerde kullanılıyor. Bu durum küçük ev aletlerinin “A+ sınıfı olması ve tasarruflu ampul kullanılması durumunda ülke ekonomisine ciddi bir katkı sağlanacağını gösteriyor. Çakmak tasarruflu ampullerin göz sağlığı açısından da zararsız olduğunu belirterek, artık tüketici talebinin de tasarruflu ampulden yana olduğunu söyledi.
Dr. Çakmak, Konya da yapımına başlanan Güneş Enerjisi Santrali Projesi ile ilgili şunları aktardı: “Geç kalınmış ama nihayetinde ciddi büyüklükte bir proje. Ülkemiz coğrafi konumu gereği güneş enerjisi potansiyeli oldukça yüksek. Mesela Almanya yıllık güneşli saat açısından çok geri durumda olsa da elindeki imkânı iyi bir şekilde kullanarak elektrik ihtiyacının büyük kısmını güneşten karşılıyor. Türkiye’de bakanlığın ileriye dönük yatırım projeleri yenilenebilir enerji açısından umut verici.”
Geri Dönüşüm Tasarrufun Bir Diğer Tarafıdır
Türkiye’de özel sektör dışında atık pil ya da geri dönüştürülebilecek diğer maddelerin toplanmasıyla pek ilgilenilmediğini belirten Çakmak, özellikle devletin atık toplama alanlarını yaygınlaştırıp yeni nesillere verilecek eğitimle bunun aktifleştirilmesi gerektiğini aktardı. Çakmak ilginç bir örnek verdi: “ Mesela 10 adet pil getirene 2-3 TL verilse insanlar daha ilgili olur. Tabii bu yalnızca bir öneri, siyasi otorite daha iyi bir planlama yapabilir.” Devletin yaptığı planlamalarda eğer gerekli tasarruflar sağlanabilirse 4 milyar TL civarında bir kaynağın ortaya çıkacağına değinen Çakmak, bu şekilde refah seviyemizin önemli ölçüde artacağını vurguladı.
4 milyar TL’nin ne demek olduğunun anlaşılması için bir örnek vermek gerekirse, tam 4 adet Isparta Şehir Hastanesi’ne bedel!
Aşağıdaki resimde bir tasarruflu ampulün ambalajında bulunması gerekenler gösterilmektedir.
Enerji Tasarruflu Ampul Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Ampullerin duy takılan bölgesinin oksitlenmeye karşı dayanıklı bir maddeden yapılmış olması,
- Bu tüplerde kullanılması gereken trifosfordur. Bu ampulün lümen süreklilik faktörünü artırmaktadır. Aynı zamanda Ra değerini yüksek tutmaktadır.
- Lamba verimliliği yüksek ve enerji sınıfı A olmalıdır.
- Renklerin gerçeğe yakın olması için Ra değerinin 80’in üzerinde olmadır.
- Ampullerin tüp kısmındaki camın temiz ve fosforun eşit dağılmış olması gerekmektedir.
- İyi bir ampul işlevsel olup, 6000 saatten uzun ömürlü olmalıdır (8000, 10000,12000 saat gibi).