AJANS ÜNİVERSİTE-Arş. Gör. Damla TOSYALIOĞLU
“Türkiye Akademik Dergiler Rehberi-2014” çalışması ile Türkiye’de yayımlanan bütün bilimsel ve akademik dergilerin eksiksiz bir envanterini ortaya koymayı amaçlayan Prof. Dr. Nazmi Kozak, araştırma dizisinin ileride Türk bilim tarihin yazacaklar için büyük katkı sağlayacağını söyledi. Prof. Dr. Kozak, derlediği verileri kitaplaştırdı. Kitapta yer alan bilgilere göre bilimsel ve akademik dergilerin yüzde 43,5’i üniversiteler tarafından yayınlanırken, en fazla yayın 56 dergi ile İstanbul Üniversitesi tarafından çıkarılıyor.
Bilimsel ve akademik üretkenlikte ilk sırada yer alan İstanbul Üniversitesi tarafından çıkarılan yayınlar ise İÜ Elektronik Dergi Sistemi üzerinden kullanıcılara ulaşıyor. İstanbul Üniversitesi yayını olan bütün dergilerin tek bir platformda kullanıcı hizmetine sunulması ve akademik dergi standartlarının yükseltilmesi amacıyla hayata geçirilen İÜ Elektronik Dergi Sistemi tüm dergilerin arşivleri ile birlikte sunulabilmesini sağlıyor. 2014 yılında TÜBİTAK-ULAKBİM DergiPark projesi ile ulusal bir platforma da taşınan İÜ Elektronik Dergi Sistemi projesinin yürütülmesi sürecinde İÜ Yayınlar Koordinatörü Prof. Dr. Veysel Bozkurt, Koordinatör Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Metin Tunç ve Akademik Yayın Uzmanı Arzu Şahin görev aldı.
Geçmişten günümüze İstanbul Üniversitesi bünyesinde yayınlanmış ve yayınlanmakta olan akademik dergiler, 2010 yılında İÜ Rektörü Prof. Dr. Yunus Söylet’in talebi ve Prof. Dr. Alper Cihan’ın öncülüğünde açık erişimli tek bir portalda toplanmaya ve tüm araştırmacılarla paylaşılmaya başlanmıştır. Alt yapısı Yönetim Bilgi Sistemleri tarafından yapılandırılmış olan İÜ Elektronik Dergi Sistemi 2011 yılından 2014 yılına kadar Akademik Yayınlar Koordinatörlüğü tarafından sürdürülmüş, 2014 yılından itibaren de TÜBİTAK-ULAKBİM bünyesindeki DergiPark projesi ile birlikte ulusal bir platforma taşındı.
Açık erişimli e-dergi sistemi ile birlikte 70’in üzerinde yayına ulaşmanın mümkün olduğunu belirten Akademik Yayın Uzmanı Arzu Şahin, sistemin genel özellikleri ile ilgili olarak şu açıklamalarda bulundu: “Akademik dergilerde makalelerin toparlanması, hakemlik süreçlerine gönderilmesi, sonrasında yazılı kararların gönderilmesi gibi işlemler karmaşık süreçlerdir. Bu akademik dergilerde rastlanan genel bir problem olarak karşımıza çıkıyor. E-dergi sistemi, tüm dergileri arşivleri ile beraber bir arada sunma fırsatını sunmanın yanı sıra hakemlik süreçlerinin de online olarak şeffaf ve karışıklıklara yer vermeyecek şekilde yürütülmesini sağlıyor. Hakem değerlendirmelerinde tereddüdü olan kişiler sisteme girip süreç hakkında bilgi sahibi olabiliyorlar. Dolayısıyla tamamen objektif bir süreç için fırsat yaratılıyor. Bu anlamda e-dergi siteminin çok büyük bir yarar sağladığından da bahsedebiliriz.”
E-Dergi Sistemi İle Yayından Kalkmış Dergilere Ulaşmak Mümkün
E-dergi sistemi projesi kapsamında sadece mevcut dergilerin değil daha önce yayınlanmış ve yayını durdurulmuş dergilerin de arşivlerinin taranarak sisteme yüklendiğinden bahseden Şahin, kullanıcıların herhangi bir konudaki derginin ilk sayısından o ana kadar yayınlanmış olan tüm sayılarına ulaşmasının mümkün olduğunu belirtti. Şahin, konuşmasını şöyle sürdürdü: “E-dergi sistemi İstanbul Üniversitesi’nde akademi adına üretilen her türlü yayının online ortamda paylaşılması fırsatını tanıyor. Yaşadığımız dijital çağda insanların kütüphane ziyaretleri düşüşe uğradı. Bu sistemle birlikte dileyen kullanıcılar bilgisayar başına oturarak bütün dergilerin ne kadar makalesi varsa görüntüleyebilecekler ve pdf formatlarını indirebilecekler.”
“Atıf Oranları Yükseldi”
E-dergi sistemi ile atıf sayılarında da artış yaşandığını belirten Şahin, şunları söyledi: “Akademik dünyada atıf oranları büyük önem kazanmış durumda. Bu sistemle birlikte ulaşılması pek mümkün olmayan belgelere ulaşıldı ve insanlar yıllar önce yapılan bir çalışmaya atıfta bulunma fırsatını yakaladılar. Bu bakımdan e-dergi sistemi akademik dünyaya da önemli katkılar sağladı. Diğer yandan öğrenciler için de bilgisayar üzerinden önemli kaynaklara ulaşma fırsatı doğdu.”
Sistem üzerindeki dergilerin kaç defa ziyaret edildiği ya da indirildiğinin dergi sayfasından görüntülenebildiğini belirten Şahin, belki ileride sistemin mobil bir uygulamasının da oluşturulabileceğini ifade etti.
“Tam Metin Açık Erişim”
E-dergi sisteminin en temel özelliklerinden birinin “Tam Metin Açık Erişim” olduğunu belirten İÜ Yayınları Birim Sorumlusu Sedat Aksoy, abone olmadan ya da ücret ödemeden internet bağlantısı olan herhangi bir yerden İstanbul Üniversitesi dergilerindeki makalelerin tamamına erişilebileceğini bildirdi. Elektronik dergilerin bir arada bulunmasının önemli fayda sağlayacağını ifade eden Aksoy, tüm dergilerin elektronik ortamda işlevsel erişim uçlarıyla (yazar, makale adı gibi tarama seçenekleri) kullanıcıların hizmetine sunulmasının önemine değindi.
En Çok Ziyaret Edilen Dergiler
İÜ Elektronik Dergi Sistemi üzerinden en çok ziyaret edilen dergiler arasında Hukuk Fakültesi Mecmuası, İÜ Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, İÜ Orman Fakültesi Dergisi, İÜ İletişim Fakültesi Dergisi ve İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası yer alıyor. En çok makale indirilen dergiler ise Hukuk Fakültesi Mecmuası, İÜ İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, Sosyal Siyaset Konferansları Dergsii, İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi olarak sıralanıyor. Sistemde en fazla yayın 20 dergi ile İÜ Edebiyat Fakültesi’ne ait. 1917 tarihli Sosyoloji Dergisi 1939 tarihli İktisat Fakültesi Mecmuası ise en eski taranmış dergiler olarak karşımıza çıkıyor.