AJANS ÜNİVERSİTE
İnsan Bilgisayar Etkileşimi Laboratuvarı, göz hareketleriyle bilgisayar ekranı ya da mobil cihaz ekranını eşleştirerek görüntünün hangi noktalarına bakıldığının ayrıntılı analizinin yapılabildiği bir laboratuvar. Laboratuvarda bulunan göz izleme cihazı saniyede 60 kez göz hareketlerini kaydederek hassas bir ölçüm gerçekleştirilebiliyor. Bu sayede bireylerin soru sorularak yanıtlayamayacakları davranışlarını bile ölçmek mümkün hale geliyor.
“İlk Odaklanma Dikkate Alınarak Analiz Yapılabiliyor”
Göz izleme cihazı kullanılarak birçok test yapılabiliyor. Testlerin en etkileyicilerinden biri 5 saniye testi. Bu test ile belirlenen görsel, web sitesi, logo, prototip vb. obje 5 saniyeliğine bireylere gösteriliyor. Bunun neticesinde toplanan veriler özel yazılımlar sayesinde farklı perspektifler ile incelenebiliyor. Isı haritaları, ilk odaklanma süreleri, görselin farklı bölgelerini işaretleyerek her biri için ayrıntılı analiz yapabilme, kullanıcıları gruplayarak gruplara özel analiz gerçekleştirebilme yapılabilecek analizlerden sadece birkaçı. Cihaz “bakmak” ile “odaklanmak” arasındaki farkı ayırt edebiliyor; ilk bakıştan öte ilk odaklanmayı dikkate alarak analiz yapabiliyor.
“Web Sayfaları Kurumların Dış Dünyaya Açılan Pencereleridir”
İÜ Enformatik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sevinç Gülseçen, İnsan Bilgisayar Etkileşimi Laboratuvar’ı hakkında yaptığı açıklamada: “İnsan-bilgisayar etkileşimi çalışmaları, aslında bilişim alanında yeni çalışmalar sayılır. Özellikle son yıllarda bilgisayarla insanın yakınlaşması bu etkileşimi arttırmıştır. Bu etkileşimde her iki tarafın davranışlarının nasıl olduğunun araştırılmasının etkileşimi çok daha başarılı hale getireceği düşüncesinden hareketle bir proje başlattık. Yoğun çalışmalar sonunda İnsan Bilgisayar Etkileşimi Laboratuvarı’nı 2016’nın Ocak ayında faaliyete geçirdik. Üniversitemiz için bir ilk olan bu faaliyeti çok önemsiyoruz. Bu çalışma ile üniversitemizin web sayfasını analiz ederek onun çok daha etkin kullanılabilir bir sayfa haline getirilmesi amaçlanıyor. Web sayfaları kurumların dış dünyaya açılan pencereleridir. Bunlar ne kadar başarılıysa, ne kadar çok bilgi içeriyorsa ve bu bilgi de insanlara ne kadar kolay ulaşıyorsa, o kurum o derece iyi tanınıyor demektir” şeklinde konuştu.
“Proje Bilişim Sektörünün İhtiyaçlarına Cevap Veriyor”
Prof. Dr. Gülseçen, konuşmasını şu sözlerle sonlandırdı: “Üniversitemize kazandırılan bu laboratuvar aslında sadece üniversitemiz personeline, akademisyenlere ve öğrencilere hizmet vermeyecek. Amacımız laboratuvarın bilişim sektöründe ve diğer sektörlerde faaliyet gösteren firmaların ve kurumların da hizmetine sunulmasıdır. Çünkü onların da web sayfalarının analiz edilmesine çok fazla ihtiyacı oluyor. Biz de mümkün olduğunca bu ihtiyaca cevap vermek istiyoruz. Dolayısıyla bu çalışma ile hem üniversitemizin hem de dış dünyanın ihtiyaçlarına cevap vermiş olacağız.”
İstanbul Üniversitesi Web Sitesinin Kullanılabilirliği Ölçülecek
İnsan Bilgisayar Etkileşimi Laboratuvarı’nda yürütülecek çalışma ile ayrıca İstanbul Üniversitesi web sitesinin kullanılabilirliği de ölçülecek. “İstanbul üniversitesi web sitesinin kullanılabilirlik durumu nedir?” sorusundan yola çıkılarak öğrenci ve akademisyenlerin yoğun olarak kullandıkları web sitesinin kullanılabilirlik analizinin yapılması amaçlanıyor. Bu çalışma ile masaüstü bilgisayarların yanı sıra mobil araçlarla da web sitesinin kullanılabilirliği test edilebilecek.
Projede deneysel çalışmalar için mobil araçları da destekleyen ve ülkemizde satışı bulunan tek marka olan Tobii marka “göz izleme” (eye tracking) cihazı kullanılacak. Bu markanın sunduğu en önemli cihaz özelliği, Tobii’nin mobil araçlar ile de deneysel çalışmaları destekleyen cihaz aparatlarının bulunması. Örneğin, Tobii X2 serisi için geliştirilen mobil aparat 12,6” ve altı boyutlarda tablet ve akıllı telefon ile deneysel çalışma yapmayı destekliyor.
Göz İzleme Yöntemi Kullanılacak
Proje kapsamındaki kullanılabilirlik çalışmalarında uygulanacak olan temel yöntem, kullanıcı testleri arasında yer alan göz izleme yöntemi. Göz izleme yönteminde; özel bir yazılım ile çalışan bir göz izleme cihazı, testin yapılacağı uygun özelliklerdeki bir bilgisayara entegre ediliyor. Kullanıcıların test sürecinde test bilgisayarı üzerinde yaptıkları işlemlerin kayıt ve analiz edilebilmesi için bir denetim ve izleme (gözlem) mekanizmasına ihtiyaç duyuluyor. Söz konusu bu denetim ve izleme işlemi, yine üzerinde özel bir yazılımın kurulu olduğu bir bilgisayar ile gerçekleştiriliyor.
İnsan Bilgisayar Etkileşimi Laboratuvarı’nda gerçekleştirilecek İstanbul Üniversitesi’nin web sitesinin kullanılabilirlik analizi sonucunda İstanbul Üniversitesi kullanılabilirliği daha yüksek bir web sitesine sahip olabilecek. Bu sayede, güncel araştırma yöntemlerinin kullanılması ile sadece ulusal boyutta değil uluslararası boyutta da İstanbul Üniversitesi’nin daha prestijli bir üniversite olmasına katkı sağlanacak. Bu çalışmanın diğer önemli çıktısı ise kullanıcı testlerinin yapılabilmesi için gerekli olan araç ve yazılımların en azından temel düzeyde olanlarının üniversiteye kazandırılması olacak.
İnsan Bilgisayar Etkileşimi Laboratuvarı’nın teçhizat ve donanımı İÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (BAP) tarafından 40421 numaralı proje ile destekleniyor. Laboratuvarın kurulmasında bölüm ve birim web sayfalarının geliştirilmesi aşamasında ve geliştirilen ara yüzlerin tasarımında tasarımcılara destek vermek, erişilebilirlik konusunda çalışmalarda bulunmak, akademik araştırma amaçlı kullanımlara ortam sağlamak ve diğer üniversiteler ile kamu ve özel sektörle işbirliği yaparak etkili ara yüzlerin geliştirilmesi hedefleniyor.
İnsan Bilgisayar Etkileşimi Laboratuvarı projesinde İÜ Enformatik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Sevinç Gülseçen’in akademik danışmanlığındaİÜ Enformatik Bölümü’ndenArş. Gör. Emre Akadal, Arş. Gör. Tuba Uğraş, Arş. Gör. Şebnem Özdemir ve İÜ BUYAMER Personelleri Sibel Güveli ile Tunç Akça görev alıyor. Laboratuvarla ilgili daha fazla bilgiye http://hcilab.istanbul.edu.tr/ adresinden erişilebilir.
İÜ Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü
