AJANS ÜNİVERSİTE – Berfu GÜRLE, Begüm ERGİNBAY
Hamam kültürünü tanıyamayanların bu kültürü öğrenmesi ve yabancıların Türk hamam kültürünün kendi kültürlerine olan katkılarını görmesi amacıyla hazırlanan II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi ve Sergisi’ni sizler için ziyaret ettik.
Bayezıd Külliyesi’nin bir parçası olan II. Bayezıd Hamamı, Yavuz Sultan Selim’in annesi ve II. Bayezıd’ın eşi Gülbahar Hatun tarafından vakıf yapısı olarak inşa ettirilmiş. II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi ve Sergisi’nin açılışında konuşan Prof. Dr. Nurhan Atasoy da II. Bayezid Hamamı’nın geri kazandırılması için 1964 yılından günümüze kadar sürdürülen uğraşları ve çalışmaları belirtmişti. 2010 yılında başlayan restorasyon çalışmaları ise 2015’te son buldu.
Bu çalışmalar sonucunda bugün müzede hamam kültürünü yansıtan eşyalar sergileniyor. Hamam hem kadın hem erkekler için iki bölüm olarak inşa edilmiş. Ordu Caddesi’ne bakan iki büyük kubbeli soyunma mekanı Sergi Salonu haline getirilmiş, arka kısımdaki yıkanma mekanları ise “II. Bayezid Türk Hamam Kültürü Müzesi” olarak hazırlanmış.
“Yıldız Sarayı’ndan İstanbul Üniversitesi’ne”
Sergi Salonu’nda “Yıldız Sarayı’ndan İstanbul Üniversitesi’ne” Sergisi eş zamanlı olarak sanatseverlerin beğenisine sunuluyor. Sergide Yıldız Sarayı Kütüphanesi’nden İstanbul Üniversitesi’ne getirilmiş olan eserlere yer veriliyor.
Minyatürlü ve minyatürsüz yazmaların bulunduğu eserler arasında çok çeşitli devirlerden ve değişik çerçevelerde hazırlanmış olan nefis hatlı Kur’anlara ve ünlü hattatlara ait hat çalışmalarına da yer verilmiş.
Fotoğraf albümlerinden oluşan koleksiyonun en çarpıcı parçalarından bir Boğaziçi’ni gösteren panoroma bir fotoğraf. Nota koleksiyonu ve konser davetiyesi koleksiyonu içinde ise Yıldız Sarayı Opera Yöneticisi Arturo Staravolo’nun repertuar defteri gibi ilgi çekici eserler var.
Yavaş yavaş eklemelerle genişleyen Yıldız Sarayı’na ait haritalar, çizimler ve planalar da Kütüphane Koleksiyonu’nun bir parçasını oluşturuyor. Sergide II. Abdülhamid’e ait su takımı, yazı takımı, hesap makinası dışında o devirde “arşın” kullanılmasına rağmen madeni bir metre yer alması da oldukça merak uyandırıyor.
Osmanlı’dan Kalma Hamam Eşyaları Sergileniyor
Hamam Müzesi’nin geri kalanında ise hamam kültürüne ait eşyalara sergileniyor. İç gömlek, peştemal, yazma kumaş bohça, kıldanlık, şamdan, bakır ve pirinç hamam tasları, seccade, tülbent, peşkir, ponza taşı, hamam otu, kahve değirmeni, bakır tepsi, katlanır kahve kavurma tavası, takunya gibi eşyalar var.
Ayrıca, bu kültürü anlatan panolar da müzenin duvarlarını süslüyor. Tarihçelerin yanı sıra yabancı gezginlerin anılarında yer alan Türk Hamam Kültürü’ne ait yazılar da sanatseverler tarafından beğeni görüyor. Prusyalı General Helmuth von Monke’nin mektuplarında şu sözlere rastlanmış: “İnsanın bir Türk hamamında yıkanmayanın ömründe hiç yıkanmamış olduğunu söyleyesi geliyor.” Elmondo de Amicis ise hamam hakkında duyduklarını şöyle aktarmış: “Bazı kadınlar kilimlerin üzerine uzanıp tütün içer, bazıları halayıklara saçını taratır, bazısı nakış işler, bazısı alçak sesle şarkı söyler, gülleri birbirlerini kovalar veya dökülen suların altında bağrışır.”
Hamamın restorasyonu sırasında ortaya çıkan Bizans ve Osmanlı Devri’ne ait mimari taş buluntular da hamamın son bölümünde sergileniyor.
Sergi 9.30- 16.30 saatleri arasında ziyaret edilebilir.