AJANS ÜNİVERSİTE- Burcu GÜLER
Fotoğraf- Başar UZUN
Bozdoğan Kemeri’ne sırtını dayamış olan İÜ Feyhaman Kültür Sanat Evi , İÜ İletişim Fakültesi’nin hemen yanında, İÜ İktisat Fakültesi ile İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü’nün arasındaki sokağın sonunda bulunuyor. Portre Sanatının Türkiye’deki ilk ve en önemli temsilcisi olarak kabul edilen ünlü Türk ressam ve hattat Feyhaman Duran’ın anısını ve sanatını yaşatan küçük, aşı boyalı ahşap İÜ Feyhaman Duran Kültür Sanat Evi, keşfedilmeyi bekliyor.
Ev, Türk resim sanatında çağdaş portreciliğin yolunu açan ressam olarak tanınan, özellikle yaptığı Atatürk portreleriyle ünlenen Feyhaman Duran ve eşi Güzin Duran tarafından, 1962 yılında İÜ’ye bağışlanmış. Feyhaman ve Güzin Duran çifti, ömürlerini, Osmanlı mimarisinin eşsiz güzelliğini yansıtan Süleymaniye konaklarının günümüze ulaşan nadir örneklerinden biri olan bu evde geçirmişlerdir.
1986 yılında Prof. Dr. Nurhan Atasoy’un yönetiminde başlayan evin restorasyon süreci 2001 yılında tamamlanmıştır. O tarihten bu yana ev, İÜ Feyhaman Duran Kültür Sanat Evi olarak sanatseverleri ağırlamaktadır.
Her Katta Duran’ın Hat Çalışmaları Bulunuyor
Bölgenin tarihini yansıtan tek yapı olan İÜ Feyhaman Duran Kültür Sanat Evi, Güzin Duran’ın büyükbabası ünlü hattat Yahya Hilmi Efendi’ye (1833-1907) aitti. 3 katlı ahşap ev, harem ve selamlık olarak iki bölümden oluşuyor.
Girişteki selamlık bölümünde bulunan merdivenden misafir odasına ve üst katta yer alan çalışma odasına çıkılıyor. Misafir odasının içinde, evin harem kısmına açılan küçük bir oda mevcut. Mutfak da burada yer alıyor. Eve, harem merdivenini kullanarak çıktığınızda ilk olarak orta kattaki namaz odası karşınıza çıkıyor. En üst katta ise Feyhaman ve Güzin Duran’ın yatak odaları, Güzin Duran’ın dikiş malzemelerinin koyulduğu dikiş odası, hat sehpalarının ve malzemelerinin bulunduğu hat odası ve banyo yer alıyor.
Resmin yanında hat sanatıyla da uğraşan Feyhaman ve Güzin Duran’ın hat örnekleri, evin her tarafını kaplamış durumda. Kültür Sanat Evi’nin bahçesindeki atölyede, Feyhaman Duran’ın çalışmalarını yaparken kullandığı malzemeler, boyalar ve resim çantaları bulunuyor.
İÜ Feyhaman Duran Kültür Sanat Evi Yönetici Yardımcısı Özlem Erol, anlatım açısından kolaylık sağlamak için odalara, her odanın içindeki nesnelerden yola çıkarak isim verdiklerini belirtti.
“Duran, Osmanlı ve Cumhuriyet Ressamıydı”
Feyhaman Duran’ın, Galatasaray Lisesi’ndeki resim hocası Şevket Dağ’dan ve edebiyat hocası Tevfik Fikret’ten etkilendiğini söyleyen İÜ Feyhaman Duran Kültür Sanat Evi Yöneticisi Dr. F. Deniz Özden, sözlerine şöyle devam etti:
“Feyhaman Duran, Cumhuriyet ressamı olmasına karşın ağırlıklı olarak Osmanlı ressamıdır. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde görülen yeniliklerle eski sanatları çok iyi sentezlemiştir. En önemli başarısı budur bence.
Yurt dışı eğitiminde empresyonizm akımından etkilenmiştir. Bu etkileri, özellikle peyzajlarında görmek mümkündür. Feyhaman Duran aynı zamanda bir yurt ressamıdır. 1938 yılında CHP’nin düzenlediği yurt gezileri kapsamında Gaziantep’e giderek kentin peyzajlarını çizmiştir.”
Feyhaman Duran Kimdir?
Türk resim tarihinde portreleriyle ünlü ressam olarak geçen Feyhaman Duran, 17 Eylül 1886’da İstanbul’da doğdu. Portre sanatçısı olmasının yanı sıra 1914 Türk izlenimci kuşağı ressamlarından birisidir. Galatasaray Lisesi’nde eğitim gördüğü yıllarda resim yapmaya başlayan Duran, 1911 yılında Paris’te eğitime gönderildi. 1. Dünya Savaşı nedeniyle 1913 yılında ülkesine döndü. Paris’te aldığı eğitimin donanımıyla İstanbul’da, Sanayi-i Nefise Mektebi’nde (Güzel Sanatlar Akademisi) kız öğrencilere ders veren Duran, öğrencisi Güzin Hanım ile evlendi. Yahya Hilmi Efendi’nin, Süleymaniye Taş Odalar Sokak’ta bulunan evinde yaşayan çiftin yaşamları, Feyhaman Duran’ın 6 Mayıs 1970’te, Güzin Duran’ın 1981’de vefatıyla son bulmuştur.
Özellikle Atatürk ve İnönü portreleriyle tanınan ünlü ressam, kimi eserlerini de fotoğraftan çalışarak yapardı. Portrenin yanı sıra birçok eskiz çalışması, manzara ve natürmort eserleri de vardır.
“Sanatkâr, kendi işinin kaidesini yaratabildiği zaman orijinaldir.” diyen Duran, alçak gönüllü ve duyarlı bir ressamdı. Bu duyarlılığını resimlerine yansıtan sanatçı, üniversite senatosunun ve birçok öğretim üyesinin portresini de yapmıştı.