AJANS ÜNİVERSİTE- Burcu BALKAN, Kıymet DAĞDELEN
Çocuklarda küçük yaşta başlayan teknoloji, televizyon ve internet bağımlılığı ile ilgili değerlendirmelerde bulunan İÜ İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikolojisi Ana Bilim Dalı Uzmanı Dr. İlyas Kaya, çocukların televizyon karşısında büyüdüklerini, teknoloji ile çok fazla içli dışı olduklarını, zamanla bağımlılığa dönüşen alışkanlıkların ileri yaşlarda kişilik bozukluklarına ve kalıcı hasarlara yol açabileceğini söyledi
Şiddet içerikli programları ve çizgi filmleri izleyen çocuklar, ileri yaşlarda şiddete daha eğilimli olabiliyorlar. Bu bağlamda ailelerden birçok dizi ve çizgi film hakkında şikâyetler geliyor. Günümüzdeki dizi anlayışı, daha çok şiddet ve cinsellikten yana.
Toplum normlarına uymayan davranışların artık dizilerde normalmiş gibi gösterildiğini ifade eden Dr. Kaya, dizilerdeki oyuncuların öğretmenlerine karşı alay edercesine şımarık ve lakayt davranışlarda bulunmalarının, toplumda bu tür davranışların olağan davranışlar olarak algılanmasına yol açtığını belirtti.
“Ebeveynler Çocuklarına Sınır Koyamıyorlar”
Çocuklar yılda vakitlerinin 900 saatini okulda, 1.500 saatini ise televizyon başında geçiriyorlar. Türkiye’de her 5 çocuktan birinin odasında televizyon bulunuyor. Ebeveynlerin çocuklarına sınır koyamadıklarını ve onlara “hayır” diyemediklerini belirten Dr. Kaya, teknoloji kullanımı konusunda sınırlamaya gidilmesi gerektiğini fakat tamamen yasaklama durumunda ebeveynlerini umursamayan, asi çocukların yetişeceğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: “Teknoloji araç gereçlerinin çocukların odasında olması, aile içi bağların kopmasında en büyük etken. Biz genellikle bu konuda ailelere şunu söylüyoruz: Bizler normalde buzdolabı, çamaşır makinası gibi aletleri yatak odamıza sokmuyoruz. Bu gibi aletler ortak kullanım alanı içindir. Burada olduğu gibi televizyon ve bilgisayarı da çocukların odasına sokmamak gerekir.”
Dr. Kaya, özellikle masaüstü bilgisayar kullanımının daha çok bağımlılık yaptığını, annelerin çocukları bilgisayar başında iken yemek, çay, kahve gibi yiyecek servisi yapmamaları gerektiğini, bunun bağımlılığı arttırdığını ifade etti.
Teknoloji bağımlılığını artıran bir diğer sebep olarak artan akıllı telefon kullanımını gören Dr. Kaya, büyük şehirlerde ebeveynlerin çocuklarına cep telefonu almalarının nedeninin güvenlik olduğunu, eğer burada ailelerin amacı çocuklarına ulaşmak ise onlara daha basit ve sınırlı bir cep telefonu almaları gerektiğini vurguladı.
Çocuklar Sanal ile Gerçeği Karıştırabiliyor
Çocukların, pre–school dediğimiz 3 ile 6 yaş arasındaki okul öncesi dönemde televizyonda gördükleri karakterleri idol hâline getirdiklerini söyleyen Kaya, “Bazı çocuklar izlediklerinin çok fazla etkisinde kalıyorlar. Çocuklar, bazen rüya ve gerçeği karıştırabilir, sanal ve gerçeği ayırt edemeyebilirler. İzlediklerini gerçek sanabilirler. Geçmişte, bir çizgi film karakterinden etkilenip camdan atlayan çocuklar olmuştu. Bu gibi durumları en aza indirgemek için ebeveynlerin izlenilen çizgi filmlere dikkat etmeleri gerekir.” diye konuştu.
“Sıfır ile 2 Yaşları Arasındaki Çocuklara Televizyon İzlettirmeyin”
Beyin gelişimi açısından sıfır ile iki ve sıfır ile altı yaşın en önemli dönem olduğunu söyleyen Dr. Kaya, “Çocuklara sıfır ile iki yaş arasında televizyon izletilmemeli. Çocuklar bu dönemde televizyona mahkûm edilmemeli. İzleseler bile 10 dakikalık eğitici programlar izlemeliler. Fazla televizyon izlemek çocuklarda otistik belirtilere yol açıyor.” dedi.
Çocukların henüz öğrenmemiş oldukları duyguları televizyon programlarından ve çizgi filmlerden öğrenmelerinin kişisel gelişimleri üzerinde büyük etkisi olduğunu vurgulayan Dr. Kaya, korku, kaygı, ölüm gibi çocukları etkileyecek duyguları içeren çizgi filmlerin izletilmemesi gerektiğini söyledi.