AJANS ÜNİVERSİTE- Burcu GÜLER
İÜ Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nde 24 Nisan’da gerçekleşen etkinlikte, İÜ Fen Fakültesi Fizik Bölümü Yüksek Enerji ve Plazma Fiziği Anabilimdalı’nda doktora yapan Özgür Gültekin, ele alacakları üç kuramın 20.yy’dan itibaren insanların kafa yapılarında derinsel değişiklikler yarattığını söyledi. Özgür Gültekin, günümüzde Postmodern felsefe alanında ifade eden kişilerin epistemolojik olarak Kuantum Fiziği, Kaos Teorisi ve Gödel Kanıtlaması’ndan destek aldıklarını belirtti. Bu kuramların içeriğinden derinlemesine bahsetmenin kısa bir zaman içerisinde olamayacağını söyleyen Gültekin, sunumun asıl içeriğinin bu üç kuramın söylediklerinden ziyade neleri söylemedikleri üzerinde olacağını ifade etti.
“Aydınlanma Kavramı Aklı Kullanma Cesaretidir”
Aydınlanma kavramının tanımıyla başlayan Gültekin, aklı kullanma cesareti ya da mitsel dünya görüş yerine aklın ön plana çıktığı bir kavram olarak tanımlayabileceğini söyledi. Aydınlanma döneminde toplumların ciddi anlamda deneyimler ve bilgiler getirdiğini ve modern dünyayı doğurduğunu ifade eden Gültekin, bu müthiş adımın baş döndürücü etkileri de olduğunu söyledi. Aydınlanmanın sonuçlarından bahseden Gültekin, “Bunlardan bir tanesi determinist diğeri pozitivist anlayıştır. Ama bunlar zorunlu bir sonuç değildir. Bugün ele alacağımız üç kuramda determinist ve pozitivist evren anlayışını sarsarken; aydınlanmanın temel bir işlevi olan Nedensellik yasasına dokunmamaktır” diyerek neden dokunmadıklarını tartışacaklarını belirtti.
Mantıksal pozitivistlerin dijital sistem oluşturarak, bu sistemin cevap veremediği her problemi görmezden geldiklerini söyleyen Gültekin, Gödel Kanıtlamasının bu yaklaşımın çok doğru olmadığını gösterdiğini belirtti. Gültekin, “Gödel Kanıtlaması bize hiçbir zaman biçimsel sistemler kurmak doğru değil demedi. Bunu söylemedi. Sadece bu sistemlerin yenilenmeye ihtiyaç olduğunu söyledi.” dedi.
Kaos Teorisi Determinist Evren Anlayışını Sıkıntıya Soktu
Determinist anlayışa değinen Gültekin, “Örneğin ben üç gün sonrayı ön görmeyebilirim. Ama benim üç gün sonrayı görememem nedensellik ilişkisini bozmaz.” diyerek Kaos Teorisinin esas olarak Nedensellik Yasasını değil Determinist evren anlayışını sıkıntıya soktuğunu söyledi. Kuantum mekaniğinden de bahseden Gültekin, 20.yy’da fizikçilerin önünde biriken problemlerin klasik fizik yöntemleriyle çözülemediğini ve bilim insanlarının problemleri çözmek için yöntem ve anlayış değişikliğine gittiğini belirtti. 1935’li yıllardan itibaren bir tartışmanın ortaya çıktığını söyleyen Gültekin, “Kuantum mekaniği bir olasılık ifade ediyor. Acaba bu olasılık epistemolojik mi yoksa ontolojik bir olasılık mı? Yani doğaya mı ait, yoksa bizim ölçüm yeteneğimizin sınırlarına mı ait bir olasılık.” diyerek eğer kuantum mekaniğini olasılık olarak görüyorsak bunun cevabını bulmak için kuramın dışına çıkmamız gerektiğini söyledi.
Gültekin,“Sonuç olarak üç büyük kuramın postmodernlerin söylediği gibi nedensellik yasasını derinden sarsmadı. Bu kuramlar Aydınlama sonucunda elde edilen bütün evreni ve olguları tümüyle hesaplayacağımız gerçekçi olmayan beklentilere tokat attığını söyleyebiliriz” dedi.